Đồi Cổ Thạch là ngọn đồi già có tổng diện tích khoảng 42 hecta thuộc Thôn 6, Xã An Ninh Đông, Huyện Tuy An, Phú Yên, chỉ cách khu di tích Gành Đá Đĩa khoảng 1,5 km về phía Tây Bắc. Không giống như những ngọn đồi khác, Đồi Cổ Thạch sở hữu địa hình bằng phẳng, hoàn toàn không bị dốc như những ngọn đồi xung quanh.
Nơi đây không chỉ sở hữu cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ rất nhiều vết tích Champa cổ huyền bí: chuỗi giếng cổ champa, hệ thống tường thành, đường đá với tổng chiều dài lên đến 50 km, vài chục căn nhà đá Champa cổ, những hàng dúi cổ thụ được trồng thẳng tắp có tuổi đời hàng trăm năm tạo nên vô vàn câu chuyện bí ẩn và đây mê hoặc.
Tham quan Đồi Cổ Thạch là một hành trình ngược dòng thời gian đầy thú vị tìm hiểu những bí ẩn của nền văn hoá Champa cổ xưa và tận hưởng những khoảnh khắc tĩnh lặng, yên bình giữa thiên nhiên hoang sơ. Đây là cung đường trekking dành cho nhiều đối tượng có thể chinh phục, dù là người mới đi lần đầu, đi trải nghiệm hay đã có nhiều chuyến đi thì đều hoàn toàn phù hợp.
Hệ thống các bức tường thành đá cổ tại Đồi Cổ Thạch có tổng chiều dài lên đến 50 km, chiều cao từ 2m đến 3m, chiều rộng từ 5 đến 10m. Thực tế đến ngày nay chưa một ai có thể đi hết chiều dài của tất cả các đường đá này bởi qua hàng trăm năm, nhiều con đường đá đã bị bao phủ bởi rừng dúi hàng trăm năm tuổi. Hiện tại người dân bản địa cũng dùng đường đá này để đi lại trong canh tác nông nghiệp, ngoài ra đây cũng là đường phân cách giữa các lô đất canh tác này.
Dạo bước trên những con đường tại nơi đây, mỗi bước chân như đưa chúng ta trở về với quá khứ, nơi văn hoá Champa và thiên nhiên giao thoa tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp như lạc vào thời kỳ trung cổ.
Những ngôi nhà đá cổ tại Đồi Cổ Thạch được xây dựng bằng đá tự nhiên được góp nhặt trên đồi và đặc biệt không dùng bất kỳ chất kết dính nào mà chỉ dựa vào trọng lực của đá để xếp thành những ngôi nhà. Đây cũng là minh chứng cho sự sáng tạo và tài năng của người Chăm Pa cổ xưa, đồng thời là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích tìm hiểu sâu về văn hóa.
Sau khi trải qua sự tàn phá của chiến tranh và hàng trăm năm tuổi đời, Đồi Cổ Thạch hiện chỉ còn hơn 20 căn nhà đá cổ còn nguyên vẹn và hàng chục dấu tích còn lại chỉ còn lại bờ tường. Người dân bản địa sau này đã tận dụng làm thêm mái tôn, mái tranh và sử dụng để nuôi gia súc.
Đồi Cổ Thạch sở hữu một hệ thống rất nhiều giếng cổ nằm rải rác khắp nơi trên đồi. Hiện tại, có thể kể đến những giếng tiêu biểu như sau: Giếng Gộp, Giếng Động, Giếng Xóm 9, Giếng Mẹ Bồng Con hay còn gọi là Giếng Cầu Ao (gồm 02 giếng nằm sát nhau, một giếng lớn, một giếng nhỏ). Riêng xóm 9 là nơi có nhiều giếng cổ nhất, khoảng 4 đến 5 giếng có tuổi đời lên đến hàng trăm, thậm chí cả nghìn năm tuổi.
Dù nằm trên đồi cao nhưng những chiếc giếng này có nguồn nước cực kỳ dồi dào kể cả mùa khô lẫn mùa mưa. Riêng giếng Mẹ bồng Con hay còn gọi là Giếng Cầu Ao có thể uống trực tiếp bởi nước giếng cực kỳ mát và ngọt.
Đồi Cổ Thạch sở hữu hàng nghìn cây Dúi cổ thụ có tuổi đời hàng trăm năm với hình dáng gồ ghề đặc trưng, thân cây uốn lượn vươn mình mạnh mẽ qua thời gian cùng tán lá xanh mướt cung cấp bóng mát cho cả khu vực Đồi.
Đây là những cây Dúi đã được người Champa cổ trồng từ thời xa xưa nhằm lấy bóng mát và làm tường rào ngăn giữa thửa rẫy. Cũng nhờ vậy, những cung đường Dúi bách niên xinh đẹp này đã làm xao xuyến bao trái tim phượt thủ bởi không khí trong lành, mát mẻ cùng những thước phim check-in triệu like không thua kém bất kỳ con đường Hàn Quốc nào.
Cây đại lão bồ đề với tán cây xinh đẹp vươn dài mọc rãi rác tại Đồi Cổ Thạch là những chứng nhân sống động cho sự biến chuyển của thời gian, lưu giữ nhiều câu chuyện về ký ức Champa cổ.
Tạm rời xa chốn thành phố đầy náo nhiệt, Đồi Cổ Thạch ắt hẳn là nơi thích hợp để bạn “relax” và “refresh” lại tâm hồn.
Sở hữu không gian thư giãn yên tĩnh & riêng tư tuyệt đối, bãi biển Đồi Cổ Thạch kiêu hãnh với làn nước trong veo nhìn thấy tận đáy cùng thanh âm dịu êm của đại dương vỗ về mọi giác quan.
Được ôm trọn bởi 3 mặt biển Đông, lưng tựa Đồi Cổ Thạch, Mỏm Cá Mập tựa thiên đường với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và chiếc view “triệu đô” ngắm trọn Hòn Yến, vịnh Xuân Đài & bãi biển Đồi Cổ Thạch. Nơi đây mang đến những trải nghiệm đáng giá cho các hoạt động cắm trại ngoài trời và thư giãn.
